จังหวัดสระบุรีตั้งอยู่ในบริเวณรอยต่อระหว่างภาคกลางและภาคอีสาน เป็นจังหวัดหนึ่งที่มีทรัพยากรการท่องเที่ยวที่สำคัญ ทั้งด้านพุทธศาสนา ประวัติศาสตร์
ประเพณี และแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติอยู่เป็นจำนวนมาก ทั้งยังอยู่ไม่ไกลจากกรุงเทพมหานคร สามารถเดินทางไปกลับได้ภายในวันเดียว และมีกิจกรรมท่องเที่ยว
ต่างๆ ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันไปในแต่ละฤดู ทำให้สามารถท่องเที่ยวได้ทั้งปี ปัจจุบันจึงมีนักท่องเที่ยวนิยมไปท่องเที่ยวที่สระบุรีกันมาก
จังหวัดสระบุรีมีเนื้อที่ประมาณ 3,576.5 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 2,235,304 ไร่ จัดเป็นจังหวัดที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับที่ 56 ของประเทศไทย สภาพพื้น
ที่โดยทั่วไปทางตอนเหนือ ตะวันออก และตอนกลางของจังหวัดเป็นป่า มีเนินเขาสลับที่ราบสูง เหมาะสำหรับการปลูกพืชไร่ ส่วนทางตอนใต้และตะวันตกเป็นพื้น
ที่ราบเหมาะสำหรับการทำนา มีคลองที่สำคัญหลายสาย เช่น คลองรพีพัฒน์ คลองเริงราง คลองวิหารแดง และคลองเพรียว แต่มีแม่น้ำสำคัญที่นับเป็นเส้นเลือดใหญ่
ของจังหวัดเพียงสายเดียว คือแม่น้ำป่าสัก ไหลผ่านจังหวัดสระบุรี รวมความยาวประมาณ 105 กิโลเมตร โดยผ่านท้องที่อำเภอมวกเหล็ก อำเภอแก่งคอย อำเภอเมืองฯ อำเภอเสาไห้แล้วไปบรรจบกับแม่น้ำเจ้าพระยาที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยาบริเวณที่เป็นจังหวัดสระบุรีในปัจจุบัน สันนิษฐานว่าเคยมีการตั้งชุมชนอยู่มาตั้งแต่สมัย
ก่อนประวัติศาสตร์ เนื่องจากพบเครื่องมือเครื่องใช้และภาพเขียนยุคก่อนประวัติศาสตร์ ที่อำเภอพระพุทธบาทและอำเภอเมืองฯ นอกจากนี้ยังพบศิลปกรรมสมัย
ทวารวดี คือ ภาพสลักนูนต่ำบนผนังถ้ำ ที่ถ้ำเขาวง อำเภอพระพุทธบาท ด้วยเมืองสระบุรีคาดว่าตั้งขึ้นเมื่อประมาณ พ.ศ. 2092 ในสมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ
แห่งกรุงศรีอยุธยา โดยพระองค์โปรดให้แบ่งพื้นที่เขตเมืองลพบุรีกับเมืองนครนายกบางส่วนมารวมกัน แล้วตั้งขึ้นเป็นเมืองสระบุรี เพื่อต้องการให้เป็นศูนย์ระดมพลในยาม
ศึกสงคราม เนื่องจากเมืองมีทำเลที่ตั้งที่สะดวกต่อการเดินทัพขึ้นไปทางภาคตะวันออกและตะวันออกเฉียงเหนือ และยังเคยเป็นเส้นทางที่พวกขอมเคยใช้เดินทาง
มาก่อนแล้วด้วย ในประวัติศาสตร์จึงปรากฏว่าเมืองสระบุรีมีบทบาทสำคัญในด้านการศึกสงครามตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นต้นมาสำหรับที่มาของชื่อเมืองนั้น
อาจเป็นเพราะทำเลที่ตั้งของเมืองมีบึงอยู่ใกล้ๆ คือ บึงหนองโง้ง เมื่อตั้งเมืองขึ้นจึงได้นำเอาคำว่า “สระ” (บึง) มารวมกับคำว่า “บุรี” (เมือง) กลายเป็นชื่อเมือง “สระบุรี”
ในปี พ.ศ. 2439 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้โปรดให้สร้างทางรถไฟสายตะวันออกเฉียงเหนือผ่านมาทางจังหวัดสระบุรี เมื่อทางรถไฟเสร็จแล้ว ภายในจังหวัดสระบุรีจึงมีถนนเกิดขึ้นตามมาหลายสาย เช่น ถนนฝรั่งส่องกล้อง จากท่าเรือถึงพระพุทธบาท เป็นถนนสายแรกที่สมเด็จพระเจ้าทรงธรรมโปรดให้สร้าง
ขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2149 ถนนสายหนองโดน-พระพุทธบาท และถนนพิชัยรณรงค์สงคราม เป็นต้น ทำให้จังหวัดสระบุรีมีการคมนาคมที่สะดวกขึ้น และเจริญขึ้นเรื่อยมา
จนถึงปัจจุบันสระบุรีแบ่งการปกครองออกเป็น 13 อำเภอ คือ อำเภอเมืองสระบุรี อำเภอแก่งคอย อำเภอหนองแค อำเภอวิหารแดง อำเภอหนองแซง อำเภอมวกเหล็ก อำเภอบ้านหมอ อำเภอพระพุทธบาท อำเภอเสาไห้ อำเภอหนองโดน อำเภอดอนพุด อำเภอวังม่วง และอำเภอเฉลิมพระเกียรติ |
